Η πολυαναμενόμενη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) και Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (Η.Π.Α.), γνωστή και ως “Safe Harbour 2” είναι προ των πυλών. Η συγκεκριμένη συμφωνία προβλέπει ουσιαστικά την ελεύθερη μεταφορά δεδομένων μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών, τα οποία είναι οι Η.Π.Α. από τη μία μεριά και η Ευρωπαϊκή Ένωση ή οποιαδήποτε μέλη της. Στην ουσία επιτρέπεται και θεσπίζεται η διατλαντική μεταφορά δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων και των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Οι θέσεις της ΕΠΕ για τη συμφωνία Safe Harbour 2

Αθήνα, 8-12-2015

Η πολυαναμενόμενη συμφωνία συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) και Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (Η.Π.Α.), γνωστή και ως “Safe Harbour 2” είναι προ των πυλών. Η συγκεκριμένη συμφωνία προβλέπει ουσιαστικά την ελεύθερη μεταφορά δεδομένων μεταξύ των συμβαλλόμενων μερών, τα οποία είναι οι Η.Π.Α. από τη μία μεριά και η Ευρωπαϊκή Ένωση ή οποιαδήποτε μέλη της. Στην ουσία επιτρέπεται και θεσπίζεται η διατλαντική μεταφορά δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων και των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων.

Η πρόσφατη ακύρωση της συμφωνίας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο¹, με την απόφαση C-362/14 “...κρίνει ότι η απόφαση της Επιτροπής κατά την οποία οι Ηνωμένες Πολιτείες εξασφαλίζουν ικανοποιητικό επίπεδο προστασίας των διαβιβαζόμενων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα είναι ανίσχυρη”. Παρόλα αυτά, η Ε.Ε. έχει ήδη εκφράσει την πρόθεσή της να επέλθει νέα σχετική συμφωνία με τις ΗΠΑ, η οποία θα λάβει την κωδική ονομασία “Safe Harbour 2”, εντός σύντομου μάλιστα χρονικού διαστήματος.

Πιο συγκεκριμένα, η συμφωνία “Safe Harbour 2”² βασίζεται στην Κοινοτική Οδηγία 2000/520/ΕΚ³ της 26ης Ιουλίου 2000, η οποία κρίνει τις ΗΠΑ με καθεστώς “ασφαλούς λιμένα”, κρίνοντας ότι εξασφαλίζουν το “κατάλληλο επίπεδο προστασίας” των μεταφερόμενων δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο⁴, με την απόφαση C-362/14, ουσιαστικά αναγνωρίζει τη διακίνηση και αποστολή προσωπικών πληροφοριών και δεδομένων προς τις ΗΠΑ, μετά από προσφυγή⁵ Αυστριακού υπηκόου στις Αρχές του Βελγίου, της Γερμανίας και της Ιρλανδίας, όπου βρίσκεται η ευρωπαϊκή έδρα εταιρείας κοινωνικής δικτύωσης, με σκοπό να μην επιτραπεί η μεταφορά των προσωπικών δεδομένων του στις ΗΠΑ, όπου και εδρεύει η συγκεκριμένη εταιρεία⁶. Ως αποτέλεσμα της προσφυγής αυτής, πρόσφατα η εταιρία αναγκάστηκε να προβεί στις απαραίτητες τεχνικές διορθώσεις ώστε να μην καταχωρεί πλέον τα δεδομένα ανίχνευσης/αναγνώρισης επισκεπτών (“web cookies”), προκειμένου να μην της επιβληθεί από τα δικαστήρια του Βελγίου⁷ πρόστιμο ύψους ως και 250.000 ευρώ για κάθε ημέρα μη συμμόρφωσης⁸.

Αν και η συμφωνία “Safe Harbour 2” αναφέρει ότι πραγματοποιείται για την εξασφάλιση και διασφάλιση επιπρόσθετου βαθμού ασφαλείας προσωπικών δεδομένων, καθώς και ενθάρρυνσης της συνεργασίας μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένων Πολιτειών, εντούτοις εγείρονται σοβαρά θέματα, τόσο σε επίπεδο ασφάλειας προσωπικών δεδομένων, όσο και ανταγωνισμού μεταξύ των επιχειρήσεων, με το πρόσχημα των μέτρων προστασίας έναντι τρομοκρατικών ενεργειών.

Η συμφωνία δεν αφορά μόνο τις 4.000 επιχειρήσεις που προχωρούσαν σε διακίνηση και αποθήκευση πληροφοριών από τις χώρες της Ευρώπης προς τις ΗΠΑ, αλλά όλες τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κάποιον ανάλογο τομέα. Ταυτόχρονα, επιβάλλει την πρόσληψη νομικών συμβούλων και την ύπαρξη τεχνολογικών δυνατοτήτων (όπως ορίζονται από τα άρθρα 8, 9, 10, 11, 12 & 16). Οι προβλέψεις αυτές επικρίνονται ως ασύμφορες και αδύνατες προς υλοποίηση, κυρίως από μικρού μεγέθους εταιρείες, εξαιτίας του υπέρογκου οικονομικού κόστους, δημιουργώντας στην ουσία είδη αθέμιτου ανταγωνισμού, πλήττοντας έτσι θεμελιώδεις εργασιακές αρχές που διέπουν της Ευρωπαϊκή Κοινότητα.

Δεδομένης της δέσμευσης μεταξύ Ε.Ε. και ΗΠΑ για συμβιβασμό και συμφωνία εντός του 2015 προκειμένου να μην αντιμετωπίσουν άλλα προβλήματα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία αμερικανικές εταιρείες, η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας (ΕΠΕ) καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τους Ευρωβουλευτές, τα Κράτη-Μέλη και τους Αντιπροσώπους των Εθνικών Κοινοβουλίων της Ε.Ε. να εξετάσουν με προσοχή την συμφωνία “Safe Harbour 2”.

Παρακάτω παραθέτουμε τις ενστάσεις και τους προβληματισμούς μας για την συμφωνία:

Οι μεταδιδόμενες πληροφορίες πλήττουν θεμελιώδεις αρχές προσωπικών δεδομένων, καθώς θα υπάρχει ανεξέλεγκτη ροή δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Με τη συμφωνία δημιουργούνται συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού, οι οποίες θα πλήξουν κυρίως μικρές και μεσαίες εταιρείες, με έδρα σε ευρωπαϊκά, ως επί το πλείστον, εδάφη.
Σύμφωνα με το άρθρο 6, παράγραφος 5, τα συμβαλλόμενα μέρη οφείλουν να διασφαλίσουν μέσω των εθνικών νομοθεσιών ότι οι οποιεσδήποτε πληροφορίες και προσωπικά δεδομένα, θα υπόκεινται σε επεξεργασία.

Οφείλουμε να διευκρινίσουμε και να αποσαφηνίσουμε ότι:

Δεν στεκόμαστε ενάντια σε κάθε συμφωνία μεταξύ Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΠΑ, καθώς και των εταιρειών που δραστηριοποιούνται στα εδάφη τους.
Δεν επιθυμούμε την ακύρωση της συμφωνίας, αλλά προασπιζόμαστε το σεβασμό της ύπαρξης προσωπικών δεδομένων.

Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας (ΕΠΕ) ζητά την πλήρη διασφάλιση και προστασία των προσωπικών δεδομένων όλων των Ευρωπαίων πολιτών. Τα εμπορικά και οικονομικά οφέλη της όποιας διάδοχης συμφωνίας θα πρέπει να εξεταστούν μόνο κατόπιν της διασφάλισης προηγουμένως της ιδιωτικότητας και των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των πολιτών της Ε.Ε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να επικεντρωθεί στις αρχές που διέπουν την ευρωπαϊκή νομοθεσία και δίκαιο, να προστατέψουν τα προσωπικά δεδομένα και τις αρχές και ελευθερίες για τις οποίες δημιουργήθηκε η Ε.Ε.

Το συγκεκριμένο υπόμνημα αποστέλλεται στα μέλη του Ευρωκοινοβουλίου και στα μέλη της Ελληνικής Εθνικής Αντιπροσωπείας.

Το παρόν υπόμνημα συντάχθηκε στην ελληνική και την αγγλική γλώσσα (βλ. Επισυναπτόμενο [1]).