Η σχέση εργασίας διέπεται από συγκεκριμένο νομοθετικό πλαίσιο το οποίο εξειδικεύεται με τις Γενικές και Κλαδικές Συλλογικές Συμβάσεις καθώς και τις Ατομικές Συμβάσεις Εργασίας που συνάπτουν οι εργαζόμενοιμε τους εργοδότες.
Στοιχείο αυτών των συμβάσεων είναι και το διευθυντικό δικαίωμα το εργοδότη. Έτσι ονομάζεται το δικαιώμά του να εφαρμόζει στις σχέσεις εργασίας των μισθωτών την εξουσία για οργάνωση και διεύθυνση της επιχείρησης.
Ας δούμε όμως με μεγαλύτερη λεπτομέρεια πότε υπάρχει και πότε δεν υπάρχει υποχρέωση του μισθωτού να συμμορφώνεται στις εντολές του εργοδότη:
Α. Πότε υπάρχει υποχρέωση συμμόρφωσης
Ο μισθωτός οφείλει να εκτελεί την εργασία του σύμφωνα με τις οδηγίες και τους όρους που θέτει ο εργοδότης ασκώντας νόμιμα το διευθυντικό του δικαίωμα. Η άσκηση του διευθυντικού δικαιώματος μπορεί να γίνεται μέσω κανονισμού εργασίας ή με την καθιέρωση ορισμένης προακτικής της εκμεταλλεύσεως ή με εντολές και οδηγίες γενικές (για όλο το προσωπικό ή για ορισμένη ομάδα του) ή και ειδικές (ατομικές για το συγκεκριμένο μισθωτό ή για ορισμένους μισθωτούς). Η υποχρέωση συμμορφώσεως του μισθωτού υπάρχει πάντα, με την προϋπόθεση ότι οι εντολές και οδηγίες του εργοδότη είναι νόμιμες και βρίσκονται μέσα στα πλαίσια της καλής πίστεως και των συναλλακτικών ηθών.
Β. Πότε δεν υπάρχει υποχρέωση υποχρέωση συμμόρφωσης
Ο μισθωτός δεν είναι υποχρεωμένος να υπακούσει τις εντολές του εργοδότη, όταν αυτές είναι:
- ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ (π.χ. εντολή για παράνομη υπερωριακή εργασία, εντολή να παραδόσει στον πελάτη εμπορεύματα ελαττωματικά).
- ΑΝΗΘΙΚΕΣ (π.χ. εντολή σε πωλητή να πει ψέματα σε υποψήφιο πελάτη).
- ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ Ή ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΕΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ
- ΑΝΤΙΘΕΤΕΣ ΣΤΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΑΤΟΜΙΚΗΣ ΣΥΜΒΑΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (π.χ. ενώ έχει συμφωνηθεί κατά τη σύναψη της συμβάσεως ότι ο μισθωτός θα χρησιμοποιεί ορισμένο μηχάνημα για την εκτέλεση της εργασίας, ο εργοδότης του ζητά να κάνει την ίδια δουλειά χειρωνακτικά).
Επίσης ο μισθωτός δεν είναι υποχρεωμένος να ακολουθεί εντολές που του δίνει ο εργοδότης:
- ΚΑΤΑ ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΟΣ (π.χ. στην παραπάνω περίπτωση η απαίτηση του εργοδότη να πάψει ο μισθωτός να
χρησιμοποιεί το μηχάνημα και να εργάζεται χειρωνακτικά, καταβάλλοντας πολλαπλάσιο κόπο χωρίς λόγο, είναι καταχρηστική, έστω κι αν δεν υπήρχε ειδική συμφωνία για τη χρήση του μηχανήματος).
- Όταν ο μισθωτός δεν έχει τις απαραίτητες σωματικές ή πνευματικές ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ για να τις εκτελέσει.
- Όταν βάζουν σε ΠΡΟΦΑΝΗ ΚΙΝΔΥΝΟ την ΥΓΕΙΑ του μισθωτού (π.χ. εντολή σε έγγυο γυναίκα να εκτελεί εργασίες που θέτουν σε κίνδυνο την κατάσταση της υγείας της ή του εμβρύου).
- Τέλος ο μισθωτός δεν έχει υποχρέωση να τηρεί εντολές και οδηγίες του εργοδότη που δεν έχουν σχέση με την εκτέλεση της εργασίας και αφορούν την ιδιωτική του ζωή, την ηθική του, την κοινωνική και γενικά τη δημόσια δραστηριότητα και συμπεριφορά του, τις πολιτικές, θρησκευτικές κ.λ.π. ιδέες του. Αντίθετα, η επέμβαση του εργοδότη στα ζητήματα αυτά, μπορεί να αποτελέσει ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ του μισθωτού.
