Τα πάνω-κάτω στις εργασιακές σχέσεις επιφέρει το Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο ενσωματώνεται η κοινοτική οδηγία που θέτει περιορισμούς και χρονικά όρια στην προσωρινή εργασία τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
Το Προεδρικό Διάταγμα, το οποίο έχει επεξεργαστεί μικτή διυπουργική επιτροπή (Εσωτερικών, Εργασίας, Οικονομικών κ.λπ.), είναι ήδη έτοιμο ως προς τις προϋποθέσεις μετατροπής των προσωρινών συμβάσεων εργασίας σε συμβάσεις αορίστου χρόνου (μονιμοποίηση) και αναμένεται εντός των προσεχών ημερών να σταλεί στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στη συνέχεια να δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, προκειμένου να καταστεί νόμος του κράτους (ενσωμάτωση στο εσωτερικό-εθνικό δίκαιο).
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες των «Ευκαιριών Εργασίας», το Προεδρικό Διάταγμα θα ορίζει ότι οι διαδοχικές συμβάσεις ορισμένου χρόνου (σ.σ. είτε αυτές είναι εξαρτημένης σχέσης εργασίας, δηλ. μισθωτοί, είτε συμβάσεις έργου, οι οποίες υποκρύπτουν μισθωτή εργασία και καλύπτουν πάγιες και διαρκείς ανάγκες μιας επιχείρησης) θα πρέπει με τη συμπλήρωση του 18μηνου να μετατραπούν σε συμβάσεις αορίστου χρόνου. Το κενό μεταξύ των δύο συμβάσεων δεν μπορεί να υπερβαίνει τις 15 εργάσιμες ημέρες, μια πρόβλεψη που πιστεύεται ότι εξαιρεί του ευεργετικού μέτρου τους καθηγητές των φροντιστηρίων κ.λπ.
Η πρώτη Ευρωπαϊκή Συλλογική Σύμβαση
Η κοινοτική οδηγία, την οποία πρέπει να ενσωματώσει στο εθνικό δίκαιο η χώρα μας μέχρι τον προσεχή Ιούνιο, ουσιαστικά αποτελεί την πρώτη Ευρωπαϊκή Συλλογική Σύμβαση Εργασίας μεταξύ των εργαζομένων (Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων) και των Εργοδοτικών Ενώσεων (UNISE) και στόχο έχει να θέσει περιορισμούς στην προσωρινή εργασία η οποία καλύπτει πάγιες και διαρκείς ανάγκες μιας επιχείρησης. Στόχος δηλαδή είναι να τεθούν περιορισμοί στις καταστρατηγήσεις και η νομική ευχέρεια για τη σύναψη διαφόρων συμβάσεων να ανταποκρίνεται στις πραγματικές παραγωγικές ανάγκες. Επί παραδείγματι, εάν πρόκειται για ανάθεση έργου (φασόν) να υπάρχει σύμβαση έργου (αμοιβή με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών) ή αν κάποιος μισθωτός καλύπτει έκτακτες και εποχικές ανάγκες να συνάπτει σύμβαση ορισμένου χρόνου. Η έως τώρα πρακτική στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και, κυρίως, στην Ελλάδα κατέδειξε ότι οι εργοδότες, μεταξύ αυτών και οι δημόσιες επιχειρήσεις και υπηρεσίες, κατέφευγαν στο τρικ της προσωρινής απασχόλησης για να αποφεύγουν την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών (π.χ. ασφάλιση στο ΤΕΒΕ), δώρων, επιδόματος αδείας, τριετιών και ωριμάνσεων, πληρωμή αποζημιώσεων στις περιπτώσεις απόλυσης, συμμετοχή στα συνδικάτα, δίνοντας πλασματική εικόνα ως προς τον αριθμό των απασχολούμενων (Δημόσιο) κ.λπ.
Με την κύρωση της οδηγίας, το σύνολο των Ανωνύμων Εταιρειών θα πρέπει να ενσωματώνει στο κύριο προσωπικό τους εργαζόμενους που απασχολεί πέραν των 18 μηνών.
Το μέτρο αφορά το σύνολο των Α.Ε. του ιδιωτικού τομέα αλλά και του Δημοσίου (ΔΕΚΟ, τράπεζες), αλλά το Προεδρικό Διάταγμα, με μια θεσμική ακροβασία και ελεγχόμενη νομιμότητα, θα εξαιρεί τις δημόσιες υπηρεσίες και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου από τη μονιμοποίηση.
Και αυτό, καθώς το Σύνταγμα, μετά την πρόσφατη (2001) αναθεώρηση, απαγορεύει τη μονιμοποίηση εκτάκτων υπαλλήλων του Δημοσίου. Κάθε πρόσληψη στο «στενό» δημόσιο τομέα και τα Ν.Π.Δ.Δ. θα πρέπει να γίνεται με την προκήρυξη δημόσιου διαγωνισμού. Πάντως, ποιες ακριβώς επιχειρήσεις και υπηρεσίες, ως υπαγόμενες στο δημόσιο τομέα, θα εξαιρεθούν θα καθοριστεί με τον εκτελεστικό (του Συντάγματος) νόμο, ο οποίος αναμένεται το επόμενο διάστημα.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των συνδικάτων, με την υπό προώθηση διάταξη αναμένεται να μονιμοποιηθούν περισσότεροι από 200.000 εργαζόμενοι, οι οποίοι τώρα εργάζονται με συμβάσεις ορισμένου χρόνου ή δελτία παροχής υπηρεσιών (στις περιπτώσεις που υποκρύπτονται σχέσεις εξαρτημένης εργασίας) σε όλες τις Α.Ε.
Ειδικά στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, το μέτρο αναμένεται να αποδειχθεί ευεργετικό για τους εργαζόμενους στην ΕΡΤ, την Ολυμπιακή Αεροπορία, τις Δημοτικές Επιχειρήσεις (Α.Ε.), τις θυγατρικές μεγάλων ΔΕΚΟ, ασφαλιστικές εταιρείες κ.λπ.
Του μέτρου θα εξαιρεθούν όσοι συμπληρώνουν το χρονικό όριο (18μηνο) με τη συνάθροιση της περιόδου εκπαίδευσης και εργασίας, οι εποχικοί απασχολούμενοι (τουρισμός κ.λπ.), όσοι εργάζονται για διεθνείς εκθέσεις (ΔΕΘ), μεγάλους αθλητικούς αγώνες, την ελληνική προεδρία (α' εξάμηνο του 2003), τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 κ.λπ. Επίσης, δεν θα καλύπτονται οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο (υπουργείο Γεωργίας κ.λπ.), στα ασφαλιστικά ταμεία κ.λπ.
Το μόνο προς διευθέτηση, αν και ιδιαιτέρως κρίσιμο, ζήτημα παραμένει αυτό των κυρώσεων, στις περιπτώσεις που οι Α.Ε. δεν συμμορφωθούν ως προς το περιεχόμενο του Προεδρικού Διατάγματος και, ουσιαστικά, της κοινοτικής οδηγίας. Στο υπουργείο Εργασίας προσανατολίζονται σε ήπιες διοικητικές ποινές, και αναφέρουν χαρακτηριστικά το παράδειγμα της Φινλανδίας και της Γερμανίας, χώρες οι οποίες στη διαδικασία ενσωμάτωσης της οδηγίας υιοθέτησαν ένα μάλλον γενικόλογο νομοθετικό κείμενο.
Ωστόσο, το πρόβλημα της προσωρινής εργασίας στην Ελλάδα προσεγγίζει το 18% του εργατικού δυναμικού, δηλαδή άνω των 400.000 ατόμων, και σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ αποτελεί την πιο διαδεδομένη πηγή ευελιξίας στην ελληνική αγορά εργασίας. Κατά συνέπεια αποτελεί «πληγή» και για τα έσοδα των ταμείων, ένα πρόβλημα που καλείται τώρα να αντιμετωπίσει η κυβέρνηση μέσω των φορολογικών εσόδων (προϋπολογισμός).
Υπό αυτά τα δεδομένα, το υπουργείο Εργασίας αποδέχεται την πρόβλεψη για επιβολή κάποιων κυρώσεων προς τις Α.Ε. που δεν θα συμμορφωθούν με το Προεδρικό Διάταγμα, αλλά δεν θα προβλέπεται ποινική διαδικασία εις βάρος τους.
Ωστόσο, το όλο θέμα δεν έχει «κλείσει», και προς αυτή την κατεύθυνση, της θέσπισης δηλαδή σαφών και αυστηρών κυρώσεων στις περιπτώσεις μη συμμόρφωσης, κινούνται τα συνδικάτα και το προέβαλε μετ' επιτάσεως στην αρμόδια επιτροπή ο νομικός σύμβουλος της ΓΣΕΕ, Θόδωρος Δεληγιαννάκης.
Του ΧΡΗΣΤΟΥ ΜΕΓΑ, Εφημερίδα Ελευθεροτυπία, 15 Μαΐου 2002
