«Καθένας έχει δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στις πληροφορίες που διακινούνται ηλεκτρονικά, καθώς και της παραγωγής, ανταλλαγής και διάδοσής τους αποτελεί υποχρέωση του Κράτους» (Σύνταγμα της Ελλάδας, παρ. 2, άρθρο 5Α)
Από πρόσφατα δημοσιεύματα του τύπου πληροφορηθήκαμε ότι το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης επεξεργάζεται σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος που περιλαμβάνει ρυθμίσεις σχετικές με το προσοντολόγιο των υπαλλήλων του Δημοσίου τομέα. Στον τύπο έχει επανειλημμένως αναγραφεί ότι στο νέο Προεδρικό Διάταγμα «καθιερώνεται η γνώση ηλεκτρονικών υπολογιστών ως απαραίτητο προσόν για τις θέσεις ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ και, ταυτόχρονα, εντάσσεται στο προσοντολόγιο και η διαδικασία πιστοποίησης της γνώσης Η/Υ με βάση τα διεθνή πρότυπα» (Εφημερίδα «Έθνος» της 7ης Οκτωβρίου 2003).
Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας (Ε.Π.Ε.), ως ο επαγγελματικός φορέας που εκπροσωπεί τους Έλληνες πτυχιούχους και διπλωματούχους τμημάτων Πληροφορικής ΑΕΙ, καταρχάς ζητά από το Υπουργείο Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης να της αποστείλει το πλήρες κείμενο του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος, ώστε να καταθέσει και επισήμως τις θέσεις και τις προτάσεις της σχετικά με τις ρυθμίσεις που προτείνονται σε αυτό.
Η Ε.Π.Ε. είναι απολύτως σύμφωνη με την πρωτοβουλία της πολιτείας να καθιερωθεί η γνώση της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών ως βασικό προσόν για κάθε υπάλληλο του δημοσίου τομέα. Οι επιταγές της σύγχρονης Κοινωνίας της Πληροφορίας θέτουν ως αδήριτη κοινωνική ανάγκη τον πληροφορικό αλφαβητισμό όλων των πολιτών, δηλαδή την επιμόρφωση κάθε πολίτη σε βασικές γνώσεις χειρισμού προϊόντων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνίας, αλλά και την αξιόπιστη και έγκυρη πιστοποίηση αυτών των γνώσεων. Ο πληροφορικός αλφαβητισμός είναι απαραίτητο εφόδιο ιδιαίτερα για το ανθρώπινο δυναμικό μιας σύγχρονης δημόσιας διοίκησης. Αποτελεί το μέσο για να εκσυγχρονιστούν οι δημόσιες υπηρεσίες και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής, αξιοποιώντας τις δυνατότητες και τα πλεονεκτήματα των νέων τεχνολογιών (αποκέντρωση των δημοσίων υπηρεσιών, αποδοτικότερη εξυπηρέτηση του πολίτη και καταπολέμηση της γραφειοκρατίας).
Βασική προϋπόθεση όμως για την επιτυχία της αναβάθμισης της πληροφορικής παιδείας του ανθρώπινου δυναμικού της δημόσιας διοίκησης είναι η οργάνωση ενός αδιάβλητου, αξιόπιστου, έγκυρου, μη κερδοσκοπικού, ευρέως αποδεκτού και ανοικτού σε όλους συστήματος πιστοποίησης των γνώσεων χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών. Άλλωστε το δικαίωμα συμμετοχής του καθενός στην Κοινωνία της Πληροφορίας αποτελεί υποχρέωση του Κράτους (παρ. 2 άρθρο 5α του Συντάγματος). Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας, στο σημείο αυτό, θέλει να εκφράσει την ιδιαίτερη ανησυχία των Ελλήνων Πληροφορικών για το εάν το νέο προσοντολόγιο θα επιτρέψει σε κερδοσκοπικούς οργανισμούς και ιδιωτικές εταιρείες που εμπορεύονται τίτλους πιστοποίησης στους Η/Υ να συνεχίσουν να εκμεταλλεύονται, με σκοπό το κέρδος, την αγωνία χιλιάδων πολιτών για (μόνιμο ή προσωρινό) διορισμό και εξέλιξη στο δημόσιο τομέα.
Η Ένωσή μας είναι επιφυλακτική απέναντι στον όρο «διεθνή πρότυπα» που αναγράφεται στα δημοσιεύματα του τύπου, ιδιαίτερα αν ο όρος αναφέρεται στους, γνωστούς σε όλους, «τίτλους πιστοποίησης» και στα «διπλώματα χρήσης και οδήγησης» στους Η/Υ. Οι κερδοσκοπικοί οργανισμοί που εμπορεύονται αυτά τα (πολλές φορές αμφιβόλου αξίας) «πιστοποιητικά» ουσιαστικά παραπλανούν την κοινή γνώμη, καθώς ισχυρίζονται ότι παρέχουν διαβατήρια επαγγελματικής αποκατάστασης, ενώ ουσιαστικά υλοποιούν ένα εμπόριο ελπίδων διορισμού. Αντιθέτως, σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 1966/91, τα εργαστήρια ελευθέρων σπουδών δεν επιτρέπεται να εμφανίζονται σαν εκπαιδευτήρια και υποχρεώνονται να ενημερώνουν εγγράφως τους φοιτούντες ότι δεν μπορούν μετά το τέλος της φοίτησής τους να αποκτήσουν οποιοδήποτε τίτλο σπουδών. Όλοι οι Έλληνες πολίτες γνωρίζουν ότι, παρά τα μεγάλα προβλήματα που σχετίζονται κυρίως με τους διορισμούς μη σχετικών ειδικοτήτων σε θέσεις καθηγητών Πληροφορικής και την έλλειψη πόρων, εδώ και αρκετά χρόνια στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας έχουν εισαχθεί στα προγράμματα σπουδών της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Γυμνάσιο, Ενιαίο Λύκειο και Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια) μια σειρά από μαθήματα Πληροφορικής. Στα περισσότερα Ελληνικά σχολεία λειτουργούν σύγχρονα εργαστήρια Η/Υ ενώ επαγγελματική κατάρτιση στους Η/Υ παρέχεται και από τα δημόσια και ιδιωτικά ΙΕΚ στις ειδικότητες του τομέα πληροφορικής. Τελευταία, η χρήση των Η/Υ ενσωματώνεται ακόμη και στα προγράμματα σπουδών της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Μελετώντας λοιπόν το αναλυτικό πρόγραμμα σπουδών των μαθημάτων πληροφορικής προκύπτει ότι ακόμη και ένας απόφοιτος Γυμνασίου, θεωρητικά πρέπει να έχει πολύ περισσότερες γνώσεις χρήσης υπολογιστών από τους «κατόχους» διαφόρων τίτλων σπουδών της πληροφορικής παραπαιδείας.
Το μοντέλο της χορήγησης ενός κρατικού πιστοποιητικού δεξιοτήτων έχει ήδη επιτυχημένα εφαρμοστεί και συναντήσει ευρεία απήχηση στην Ελληνική κοινωνία στην περίπτωση της πιστοποίησης γνώσεων στις ξένες γλώσσες (Κρατικό Πιστοποιητικό Γλωσσομάθειας). Επιπρόσθετα, στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ και του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Κοινωνία της Πληροφορίας», το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΕΠΘ) έχει προχωρήσει στην υλοποίηση της Πράξης «Επιµόρφωση Εκπαιδευτικών στην Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στην Εκπαίδευση». Την επιστηµονική και τεχνική υποστήριξη των διαδικασιών πιστοποίησης των δεξιοτήτων των εκπαιδευτικών που επιμορφώνονται στη χρήση Η/Υ έχει το Ερευνητικό Ακαδηµαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (ΕΑΙΤΥ). Η διαδικασία της πιστοποίησης διεξάγεται με ηλεκτρονικό και αδιάβλητο τρόπο σε Κέντρα Πιστοποίησης (ΚΕ.ΠΙΣ.). Τα ΚΕ.ΠΙΣ. είναι πλήρως εξοπλισµένα εργαστήρια Παν/µίων και ΤΕΙ που, αφού επιλεγούν µε ανοικτή διαδικασία, με τη σειρά τους πιστοποιούνται και συνεχώς ελέγχονται από τον επιστημονικό υπεύθυνο του έργου (ΕΑΙΤΥ).
Η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας, με αφορμή το νέο προσοντολόγιο, προτείνει την περαιτέρω επέκταση και γενίκευση αυτού του πλαισίου πιστοποίησης σε όλους τους πολίτες. Συγκεκριμένα, η Ε.Π.Ε. με αίσθημα ευθύνης απέναντι στην οικοδόμηση μιας δίκαιης Κοινωνίας της Πληροφορίας για τη χώρα μας και οραματιζόμενη την εδραίωση και διάχυση μιας πληροφορικής κουλτούρας για όλους τους πολίτες, έχει προτείνει εδώ και καιρό τη θεσμοθέτηση ενός αδιάβλητου και μη κερδοσκοπικού συστήματος πιστοποίησης γνώσεων χρήσης Η/Υ που θα είναι υπό την εποπτεία και τον έλεγχο της πολιτείας. Το σύστημα αυτό θα παρέχει, μέσω εξετάσεων που θα διενεργούνται υπό την εποπτεία του ΥΠΕΠΘ, σε κάθε ενδιαφερόμενο δωρεάν το Ενδεικτικό Χρήσης Υπολογιστών (Ε.Χ.Υ.), ένα τίτλο σπουδών που θα πιστοποιεί βασικές δεξιότητες χειρισμού Η/Υ.
Το Ε.Χ.Υ. μπορεί να συνδέεται με διαφορετικά επίπεδα ώστε να μπορεί κάποιος να επιλέξει το επίπεδο που τον ενδιαφέρει ανάλογα με τις γνώσεις που διαθέτει. Το Ε.Χ.Υ. μπορεί επίσης μακροπρόθεσμα να επεκταθεί και να καλύψει ως πιστοποιητικό τις απαιτήσεις πιστοποίησης γνώσεων χειρισμού εξειδικευμένων προγραμμάτων εφαρμογών, ανάλογα με τις ανάγκες της κάθε δημόσιας υπηρεσίας (π.χ. εφαρμογές CAD και GIS για το ΥΠΕΧΩΔΕ, λογιστικών προγραμμάτων για τις υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών κλπ.) καθώς επίσης και να συνδεθεί και με λογισμικό ανοικτού κώδικα (open source software), με στόχο την πλήρη απεξάρτηση από εμπορικά συμφέροντα και κερδοσκοπικές επιδιώξεις. Η διαδικασία της πιστοποίησης των δεξιοτήτων του κάθε ενδιαφερόμενου θα είναι ανοικτή σε όλους και θα υλοποιείται με ηλεκτρονικό και αδιάβλητο τρόπο εξέτασης σε εξεταστικά Κέντρα Πιστοποίησης (εργαστήρια Η/Υ Δημοσίων Σχολείων, ΤΕΙ και ΑΕΙ) που το προσωπικό τους (απόφοιτοι τμημάτων Πληροφορικής) και ο εξοπλισμός τους θα πιστοποιούνται και αυτά με τη σειρά τους από την εποπτεύουσα δημόσια αρχή.
Η Ε.Π.Ε., ως ο επαγγελματικός φορέας των Ελλήνων Πληροφορικών, έχει την υποχρέωση να υποστηρίξει περαιτέρω την πρόταση του Ε.Χ.Υ. καθώς πιστεύει ότι αυτή είναι απόλυτα συμβατή με τις απαιτήσεις της διαφάνειας, της αντικειμενικότητας και της αξιοπιστίας που πρέπει να ικανοποιεί κάθε διαδικασία πιστοποίησης. Η Ένωση μας πιστεύει ότι με την πρόταση αυτή συνδέεται ουσιαστικά η δημόσια εκπαίδευση με τις παραγωγικές ανάγκες της κοινωνίας μας και είναι πρόθυμη να συζητήσει με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την περαιτέρω επεξεργασία και υλοποίηση της πρότασης. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι δεν στρεφόμαστε αντίθετα στα Εργαστήρια Ελευθέρων Σπουδών και στην ελεύθερη επιλογή του κάθε πολίτη να καταρτιστεί στη χρήση Η/Υ ή να συμμετέχει σε οποιαδήποτε διαδικασία εξέτασης επιθυμεί. Ωστόσο πιστεύουμε ότι δράσεις πιστοποίησης που συνδέονται με διαδικασίες πρόσληψης σε θέσεις του δημοσίου θα πρέπει να είναι υψηλού επιπέδου, να είναι άρτια οργανωμένες, να έχουν μη κερδοσκοπικό και απολύτως αδιάβλητο χαρακτήρα.
Βασίλης Γερογιάννης, Αντιπρόεδρος ΕΠΕ
Διπλ. Μηχανικός Η/Υ και Πληροφορικής, Δρ. Πληροφορικής
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Ελευθερία" της Λάρισας τη Δευτέρα 10/11/2003
