ΘΕΜΑ: «Πώς τελικά σπουδάζει κανείς Πληροφορική στην Ελλάδα;»

Αθήνα, 04/03/2020

Αξιότιμες/οι κ. κ. Υπουργοί.

Αναγκαζόμαστε και πάλι, με αφορμή τις ανακοινωθείσες αλλαγές σχετικά με τη διδασκαλία των Πανελλαδικώς εξεταζόμενων μαθημάτων στις Ομάδες Προσανατολισμού (https://is.gd/9GTbml), να καταδείξουμε τις τεράστιες στρεβλώσεις που συνεχίζουν να υφίστανται, αλλά και να μεγεθύνονται με τις αναγγελθείσες παρεμβάσεις, χωρίς πλέον να αποτελούν Ελληνική πρωτοτυπία καθώς επαναλαμβάνουν αυτούσιες και αναπαράγουν τις κακές πρακτικές και μεθοδεύσεις του παρελθόντος.

Συγκεκριμένα, αναγγέλθηκε από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων η προώθηση ρύθμισης που συνοπτικά θα μπορούσε να περιγραφεί ως «κατάργηση του 7ωρου» στις Ο.Π., ενώ παράλληλα διατηρείται το υφιστάμενο σύστημα εισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση που θέλει τους μαθητές που επιθυμούν να εισαχθούν στα τμήματα Πληροφορικής της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης μέσω της Ομάδας Προσανατολισμού “Θετικών Σπουδών” να εξετάζονται Πανελλαδικά στη Χημεία και όχι στο μάθημα της Πληροφορικής. Εννοείται πως το μάθημα της Πληροφορικής συνεχίζει να μην υφίσταται στην Ο. Π. “Θετικών Σπουδών”, ως αποτέλεσμα σχετικών παρεμβάσεων προηγούμενων κυβερνήσεων.

Άλλωστε, η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας ανέφερε χαρακτηριστικά μόλις πριν 2 χρόνια: «Μολονότι η Πληροφορική ανήκει στις Θετικές και Εφαρμοσμένες Επιστήμες, το υπουργείο Παιδείας αποφασίζει με αντιεπιστημονικά κριτήρια να εξοβελίσει την Πληροφορική από την συγκεκριμένη Ομάδα Προσανατολισμού και να επιστρέψει στην εκπαίδευση της δεκαετίας του ‘80, όταν δεν υπήρχε η Επιστήμη της Πληροφορικής στα σχολεία!» (https://is.gd/dztlCD).

Επιπροσθέτως, οι μαθητές της Ο. Π. "Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής" διδάσκονται το μάθημα της Πληροφορικής και εξετάζονται σε αυτό, αλλά δεν μπορούν να δηλώσουν στο μηχανογραφικό τα τμήματα Πληροφορικής των Πολυτεχνείων ή των Πολυτεχνικών Σχολών των Πανεπιστημίων (π.χ. Τμήματα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής), παρά μόνο τα Τμήματα 4ετούς διάρκειας φοίτησης. Σε μια Ο.Π. δηλαδή που αφορά τον προσανατολισμό στις σπουδές “Πληροφορικής”, οι μαθητές δεν μπορούν να επιλέξουν όλα τα τμήματα Πληροφορικής των Ελληνικών Πανεπιστημίων!

Επισημαίνεται ότι υπήρξαν ήδη παρεμβάσεις προς τη σωστή κατεύθυνση, οι οποίες έχουν αναδειχθεί από όλους τους φορείς της εκπαιδευτικής κοινότητας, προκειμένου να αναβαθμιστεί το περιεχόμενο και οι όροι διδασκαλίας των εξεταζόμενων μαθημάτων της Γ’ Λυκείου, καθώς επίσης και να στηριχθεί η διδακτική πράξη στις σχολικές μονάδες. Αναφορικά με το μάθημα της Πληροφορικής, έχουν καταγραφεί με θετικό πρόσημο τα ακόλουθα μέτρα: α) Η καθιέρωση επτά (7) ωρών διδασκαλίας της Πληροφορικής ανά εβδομάδα, έστω και μόνο στην Ο.Π. “Οικονομίας & Πληροφορικής”, και β) η προσπάθεια εμπλουτισμού και εκσυγχρονισμού της εξεταστέας ύλης (με τις όποιες ατέλειες). Αίφνης μαθαίνουμε ότι και αυτά τα σωστά μέτρα θα αναιρεθούν!

Πραγματικά, στα τόσα χρόνια λειτουργίας της, η Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας έχει αποπειραθεί να διερευνήσει και να εξηγήσει τους λόγους για τους οποίους έχει απαξιωθεί η Πληροφορική στη χώρα μας. Δυστυχώς, οδηγούμαστε πλέον στο συμπέρασμα ότι η διαχρονική απαξίωση της Επιστήμης της Πληροφορικής είναι σκόπιμη και οφείλεται αμιγώς στην προσπάθεια εξυπηρέτησης αθέμιτων οικονομικών ή άλλων συμφερόντων. Εξηγούμαστε: Διαβάσαμε σχετικά πρόσφατα για «Coding Bootcamps» (https://www.afdemp.org/bootcamp/) που υποτίθεται ότι σε κάνουν προγραμματιστή σε 14 εβδομάδες, “κι ας μην ξέρεις τίποτε από Πληροφορική” (“Είσαι Θεολόγος; Είσαι Φυσικός;”) όπως είχε δηλώσει κάποτε σε τηλεοπτικό σταθμό ο πρόεδρος της PeopleCert (ΣΚΑΪ, εκπομπή “Καλημέρα”, 19/3/2017).

Πλην όμως, γνωρίζουμε πως σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα είναι αδύνατο να αποκτήσει κάποιος τις αναγκαίες γνώσεις που απαιτούν τη διδασκαλία σε σε 4 ή 5 έτη Πανεπιστημιακών σπουδών (που απαιτούν ανθρωποπροσπάθεια 240 ή 300 πιστωτικών μονάδων), ούτε φυσικά να προετοιμαστεί κατάλληλα ώστε να ανταπεξέλθει σε όλες τις προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίσει ένας πληροφορικός και οι οποίες χρειάζονται ένα ευρύ φάσμα γνώσεων και επιστημονικού υπόβαθρου. Τα κάθε μορφής σεμινάρια κατάρτισης και πιστοποίησης full-stack developers από αμφίβολης ποιότητας φορείς και εκπαιδευτές, μόνο ως παραπλανητικές διαφημίσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν, με μοναδικό στόχο την οικονομική εκμετάλλευση ανέργων νέων και των οικογενειών τους.

Ήδη χιλιάδες μαθητές εισάγονται κάθε έτος στα τμήματα Πληροφορικής των ελληνικών Πανεπιστημίων, ενώ χιλιάδες Πληροφορικοί αποφοιτούν κάθε χρόνο από τα τμήματα αυτά. Η άποψη λοιπόν της αναγκαιότητας “της επένδυσης στην εκπαίδευση στελεχών” που διατύπωσε ο ίδιος ο Υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης (https://is.gd/tinz3T), δεν μπορεί παρά να προϋποθέτει την επένδυση σε στελέχη πληροφορικής που είναι άρτια προετοιμασμένα από τα υφιστάμενα τμήματα Πληροφορικής της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης της χώρας μας. Τα προγράμματα σπουδών των τμημάτων πληροφορικής και το υψηλού επιπέδου ακαδημαϊκό προσωπικό τους (μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ, λοιπό εργαστηριακό και τεχνικό προσωπικό των τμημάτων) εξασφαλίζουν τη δυνατότητα στους αποφοίτους τους να ενσωματώνουν αποτελεσματικά τις διαρκώς ανανεούμενες γνώσεις οι οποίες απαιτούνται σε επιστημονικούς κλάδους αιχμής, όπως αυτός της Πληροφορικής. Τα ελληνικά Πανεπιστήμια, παρά τη δραματική μείωση των διατιθέμενων πόρων και την υποχρηματοδότηση κατά την τελευταία δεκαετία, συνεχίζουν να κατατάσσονται πολύ ψηλά σε όλες τις διεθνείς κατατάξεις πανεπιστημίων.

Σημειώνουμε στο σημείο αυτό ότι ο κλάδος μας έχει υποστεί για πολλά χρόνια τα αποτελέσματα της τακτικής της κατασκευής “πληροφορικών μέσω σεμιναρίων”. Δεν είναι πολύ μακριά οι εποχές που Θεολόγοι διοριζόντουσαν στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση ως καθηγητές Πληροφορικής μετά από “σεμινάρια” ολίγων ωρών, ενώ η πιστοποίηση γνώσης χειρισμού εφαρμογών οργάνωσης γραφείου χρησιμοποιήθηκε για τη διεκδίκηση θέσεων εργασίας και διορισμού στο Δημόσιο. Είχαμε την εντύπωση ότι όλα αυτά τα φαινόμενα ανήκουν πλέον στο παρελθόν, αν και ακόμα τα αποτελέσματα των πρακτικών αυτών συνεχίζουν να έχουν επιπτώσεις, με δεδομένο ότι η εκπαίδευση των μαθητών στην πληροφορική πραγματοποιείται ακόμη από εκπαιδευτικούς οι οποίοι στην πλειοψηφία τους διορίστηκαν χωρίς να έχουν σπουδάσει Πληροφορική. Ωστόσο, φαίνεται ότι η πρακτική των coding bootcamps και οι πρόσφατες εξελίξεις για την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων αμφίβολης διαβάθμισης και υποβαθμισμένης ποιότητας ως αντίστοιχων των ελληνικών Πανεπιστημίων, θα οδηγήσει στην οικονομική εκμετάλλευση των ανέργων νέων και στην κατασκευή μιας νέας γενιάς παραπλανημένων πολιτών.

Η αλήθεια είναι λοιπόν ότι στην χώρα μας η Πολιτεία ουδέποτε αντιλήφθηκε τι είναι η Πληροφορική και ποιοι την ασκούν, αλλά πάντα την αντιμετώπιζε ως δεξιότητα (skill) ταυτίζοντάς την με την έννοια της χρήσης Η/Υ. Φαίνεται πως για πολλούς συμπολίτες μας, ακόμα και σήμερα Πληροφορικός είναι οποιοσδήποτε μπορεί να … δημιουργήσει έναν λογαριασμό e-mail ή να δακτυλογραφήσει ένα κείμενο όπως το παρόν! Και το χειρότερο είναι πως ενώ υπάρχει η ευφυΐα για να γίνει αυτό κατανοητό ως παραπλάνηση, εντούτοις απουσιάζει η βούληση αντιμετώπισης της στρέβλωσης. Με απλά λόγια, φαίνεται πως υπάρχουν πολλοί που έχουν συμφέρον να θεωρείται η Πληροφορική όχι επιστήμη αλλά δεξιότητα. Εξυπηρετούνται δηλ. από αυτή τη στρέβλωση. Οπότε αφού όλοι φυσικά γνωρίζουν αυτή τη δήθεν “Πληροφορική” (πόσοι δεν έχουν λογαριασμό σε κάποιο Κοινωνικό Δίκτυο;), για ποιο λόγο να διδάσκονται ο,τιδήποτε σχετικό στο σχολείο ή ακόμη και στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση; Άλλωστε, σε 3 μήνες μαθαίνεις ό,τι χρειάζεσαι από ΤΠΕ, όπως παραπλανητικά διαφημίζουν.

Τελειώνοντας, θα επαναλάβουμε ακόμη μια φορά το προφανές: Ως μόνη θεραπεία των παραπάνω αποτελεί επιτέλους η αναγνώριση της Πληροφορικής ως αυτόνομης επιστήμης που διδάσκεται στα Ιδρύματα της Τριτοβάθμια Εκπαίδευσης και μόνον. Μια τέτοια παραδοχή θα οδηγήσει στον σωστό ορισμό του Πληροφορικού Επιστήμονα, ενώ σε καθαρά πρακτικό επίπεδο απαιτείται, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, η υιοθέτηση των ακόλουθων μέτρων από την οργανωμένη Πολιτεία:

1. Στα διάφορα «προσοντολόγια» δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται ως Πληροφορικός ο απλός κάτοχος μιας ιδιωτικής πιστοποίησης. Θα πρέπει επιτέλους να γίνει κατανοητό ότι είναι άλλο ζήτημα το πιστοποιητικό του οποιουδήποτε ιδιωτικού φορέα, ο οποίος παρέχει υπηρεσίες προς οποιονδήποτε επιθυμεί να τις αποκτήσει κατόπιν πληρωμής, και εντελώς διαφορετικό ζήτημα το πτυχίο ενός Πανεπιστημιακού Ιδρύματος!

2. Να έχουν τη δυνατότητα οι υποψήφιοι της Ο.Π. Οικονομίας & Πληροφορικής να δηλώνουν στο Μηχανογραφικό τους και Τμήματα Μηχανικών Η/Υ από Πολυτεχνεία και Πολυτεχνικές Σχολές Πανεπιστημίων, καθώς σήμερα μπορούν να δηλώνουν μόνο τα Πανεπιστημιακά Τμήματα 4ετούς διάρκειας φοίτησης.

3. Οι υποψήφιοι της Ο.Π. Θετικών Σπουδών θα πρέπει να εξετάζονται σε αντικείμενο Πληροφορικής, προκειμένου να επιτρέπεται να επιλέξουν οποιοδήποτε Τμήμα Πληροφορικής (4ετους ή 5ετούς φοίτησης) στο Μηχανογραφικό τους.

Και πάλι θα τονίσουμε εδώ πως οι μαθητές διδάσκονταν μέχρι πρότινος μάθημα Προσανατολισμού στη Γ’ τάξη (ΑΕΠΠ), το οποίο ήταν υποχρεωτικά εξεταζόμενο για να εισαχθεί κάποιος σε οποιοδήποτε τμήμα Πληροφορικής. Ομοίως, για να εισαχθεί κάποιος σε τμήμα Χημείας θα εξεταστεί οπωσδήποτε στο μάθημα της Χημείας, για να εισαχθεί σε τμήμα Φυσικής θα εξεταστεί στο μάθημα της Φυσικής κ.ο.κ. Δεν καταλαβαίνουμε δηλαδή γιατί να μην εξετάζεται ο μαθητής στην Πληροφορική, όταν αυτός επιθυμεί να εισαχθεί σε τμήμα Πληροφορικής. Υπενθυμίζουμε δε την πρότασή μας (https://is.gd/CwNz0O) ότι τα Πανεπιστήμια θα πρέπει να επιλέγουν ποια 3 μαθήματα θα προσμετρώνται για την εισαγωγή των μαθητών στα επιμέρους τμήματά τους. Αναφέρονται 3 καθώς είναι κοινά παραδεκτό ότι θα πρέπει 1 εκ των 4 να είναι η Ελληνική Γλώσσα και για να επισημανθεί ότι αναφερόμαστε σε 3 από τα ήδη διδασκόμενα αντικείμενα, έτσι ώστε να μην προκληθεί πρόσθετο κόστος για το Ελληνικό Δημόσιο.

Επαναλαμβάνουμε ότι παντού στον κόσμο η Πληροφορική αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητη Επιστήμη και όχι ως δεξιότητα ή κλάδος άλλης Επιστήμης. Τα προσόντα που ορίζουν τον Πληροφορικό δεν μπορεί να είναι κάτι που αφορά συγκεκριμένα συμφέροντα, δεν είναι ζήτημα του όποιου πολιτικού ή της όποιας ομάδας πίεσης, αλλά των ίδιων των Πληροφορικών της χώρας μας.

Με εκτίμηση,

Το ΔΣ της Ένωσης Πληροφορικών Ελλάδας (ΕΠΕ)

Ένωση Πληροφορικών Ελλάδας, Τ.Θ. 13801, Τ.Κ. 10310, Αθήνα
E-mail: info(στο)epe.org.gr – Τηλέφωνο: 698 172 3690